30 VE DAHA FAZLA İŞÇİ ÇALIŞTIRAN İŞ YERLERİNDE İŞVERENİN KEYFİ
İŞTEN ÇIKARMALARINA KARŞI İŞÇİNİN İŞE İADE DAVASI AÇMA HAKKI
VARDIR…
İşvereniniz sizi keyfi bir şekilde işten çıkarıyorsa işe iade davası açınız…
İşverenlerce yapılan geçerli olmayan ve keyfi olarak iş akdinin fesih işlemlerine karşı işçinin
dava açma ve işe iadesini talep etme hakkı bulunmaktadır. İşe dönüş davası diğer bir ifade ile
işe geri dönüş davası olarak da bilinen işe iade davası açması halinde mahkeme işe iade
kararları vermektedir.
İş Kanunu'nun 18/1. maddesinde;
‘’Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz
süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da
işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak
zorundadır. Yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmaz.
İş Kanunu’nun 18/1. Madde hükmünde ifade edildiği gibi fesih işlemi geçerli bir sebebe
dayanmıyorsa diğer bir ifade ile keyfi hareket edilmişse çalışan istemesi halinde işe iade
davası açabilir ve davayı da kazanır. Ancak, işe iade davası açmanın da bazı şartları var.
Bunlar;
1-İş Kanunu'na veya Basın İş Kanunu'na tabi çalışıyor olmak.
2-30 ve daha fazla işçi çalıştıran bir işyerinde çalışıyor olmak.
3-İşçinin en az altı aylık kıdeminin bulunması, yani en az 6 aydır çalışıyor olması gerekir.
4-İş sözleşmesinin belirsiz süreli olması gerekir.
Uygulamada işin niteliği gereği belirsiz süreli bir iş sözleşmesi olduğu halde belirli süreli bir
sözleşme yapılsa dahi bu sözleşmeler belirsiz süreli kabul edilmektedir.
5-İş sözleşmenin işveren tarafından geçerli bir neden olmaksızın feshedilmesi gerekir.
6- İşveren vekili ve yardımcısı olmamak.
Keyfi bir şekilde işten çıkarılan işçi bir ay içinde dava açmalıdır:
İşe iade davası fesih bildiriminin işçiye tebliğ edildiği tarihten itibaren 1 ay içerisinde
açılmalıdır. Fesih bildirimi yazılı olmalı ve soyut gerekçeler, genel ifadeler bulunmaksızın
hangi nedenlerle iş akdinin feshedildiği açık bir şekilde belirtilmelidir. Bildirimde bu şekil
şartlarına uyulmaması dahi feshi geçersiz kılabilir ve işçinin işe iadesine karar verilebilir.
Yine fesih, işçinin davranışı veya performansı gibi nedenlere dayandırılıyorsa da daha
öncesinden işçinin savunmasının alınması gerekmekte olup aksi durum feshi geçersiz kılar.
Bahsedilen şartlara sahip işçilerin, işverene karşı işe iade davasını açarak feshin geçersiz
olduğunu iddia etmeleri yeterlidir. Feshin geçerli olduğu ve şekil şartlarına uyulduğu
hususlarında ise ispat külfeti işverende olup bu hususların ispat edilemediği durumlarda
mahkemece işçinin işe iadesine, işçiye boşta geçen süreye ilişkin ödenmesi gereken tazminata
ve yine işe başlatılmaması durumunda ödenecek iş güvencesi tazminatına yönelik karar
verilir.
Mahkeme kararına rağmen işveren işçiyi işe başlatmamasının sonuçları:
İşe iade kararının kesinleşmesinden itibaren işçi, 10 iş günü içerisinde işverene başvurarak işe
iadesini talep etmelidir. Bu tarihten itibaren işveren 1 ay içerisinde işçiyi tekrardan işe
başlatmalıdır.
İşverenin işe başlatmaması durumunda işçiye, boşta geçen süreye yönelik en fazla 4 aylık
ücret tutarındaki tazminatı, diğer hakları ve en az 4 en çok 8 aylık ücret tutarında iş güvencesi
tazminatını, kıdem ve ihbar tazminatlarını ödemek zorundadır.
Sonuç olarak;
İş kanununun uygulandığı ve 30 veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az 6 aylık
kıdemi bulunan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesinin geçerli bir sebep olmadan işveren
tarafından fesih edilmesi halinde işçinin işe iade davası açarak işine tekrar dönmesi
sağlanıyor. İşe iade davasını kazanan işçinin, kesinleşen mahkeme kararının kendisine
tebliğinden itibaren 10 iş günü içinde işverene işe başlamak için yazılı başvuruda bulunması
gerekiyor. İşçinin zamanında başvurusu üzerine işverenin de işçiyi bir ay içinde işe başlatma
iradesini işçiye bildirerek işe başlatması gerekiyor. İşverenin işe başlatma konusunda yazılı
iradesi ve bir ay içinde de başlatmaması halinde işçiye 4 aylık ücret tutarındaki tazminatı,
mahkeme kararına göre en çok 8 aya kadar iş güvencesi tazminatını, ihbar ve kıdem
tazminatlarını ve varsa diğer haklarını ödemek zorundadır.
