Ermenistan?ın başkenti Erivan?da bulunan Gök Cami, yapıldığı 1765 yılından bu yana, gök rengi kubbesiyle hala dimdik ayakta duruyor.
Erivan?da Mesrop Maştots Caddesi üzerinde bulunan Gök Cami, Sovyetler?in seslenişiyle Gök Medrese ya da turistler tarafından ifade edildiği üzere Blue Mosque, ağaçların arkasındaki mavi çinileri ile yoldan geçenleri selamlamaya devam ediyor. 1765 yılında dönemin Revan Beyi Hüseyin Ali Han tarafından yaptırılmış olan caminin asıl adının Hüseyin Ali Han olduğu da bilinenler arasında. Revan Beyliği, Safeviler Devleti?nin dahilinde Çukursa?d adlı arazide kurulan, Revan şehri ve çevresini, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti?nin Şerur ve Sederek rayonlarını, Türkiye?nin Iğdır ilini ve aynı zamanda Beyazıt Kalesi?ni içine alan, Kaçar boylarının temsilcilerinin yönettiği bir beylik olarak biliniyor. İran ve Rusya?nın bölgesel hakimiyet kurma çabaları arasında yıkılan Revan Beyliğinin aksine, 1900?lü yıllarda üç kez yangın geçiren Gök Cami, inatla ayakta durmaya devam ediyor.

SOVYETLER DÖNEMİNDE ORDU DEPOSU VE MÜZE OLARAK KULLANILDI
Halen daha şehirde izleri bulunan Sovyetler döneminde ordu deposu, daha sonraki yıllarda ise Erivan Tarih ve Zooloji Müzesi olarak kullanıldığı bilinen yapı, Sovyetler?in yıkılıp Ermenistan?ın bağımsızlığını kazanmasının ardından, İran?la yapılan bir protokol neticesinde, 1995 yılında tekrar cami olarak hizmete açıldı. En son restorasyonunu da 1999?da gören cami 7 bin metrekare alan üzerine kurulu. Asıl kubbenin bulunduğu ve ibadet yapılan alana ev sahipliği eden ana mekan 442 metre genişliğinde ve kubbe yüksekliği de 24 metre yüksekliğinde. Camideki 28 odada ise, kimi zaman toplantılar yapılıyor, bazı odalarda da İran tarihine ait bazı eşyalar sergileniyor. Hüseyin Ali Han?ın 4 minareli inşa ettiği camide, bugün tek bir minare varlığını koruyabiliyor. Caddeden avluya açılan dar kapının hemen ilerisinde, ziyaretçileri büyük toplantı salonu karşılıyor. Bu salonun da girişi çini işlemeleriyle bezeli. Büyük toplantı salonunun hemen karşısında ise halihazırda dış cephesinde onarımı devam eden asıl kubbenin bulunduğu ve ibadet mekanı olarak kullanılan cami kısmı yer alıyor. Her iki yapıyı birbirine bağlayan dörtgen alanda ise küçük odalar yer alıyor.

DAHA ÇOK İRANLILAR İBADET EDİYOR
Camide ibadete gelenler daha çok Ermenistan?da yaşayan İranlılar ve bölgeye gelen Müslümanlar. İbadet için gelenler raflarda bulunan Kur?an-ı Kerimleri okuyabiliyor, namaz taşlarını secde edecekleri yere yerleştirip ibadetlerini edebiliyor. Daha çok eğitim ve ticaret amaçlı Erivan?da yaşayan Sünni cemaatin bir kısmı ise gerekli izinleri alarak Mısır Konsolosluğu binasında Cuma namazlarını kılıyor.

UNESCO KÜLTÜREL MİRASI ÇALIŞMALARI SONUÇLANMADI
Gök Camii?nin Unesco Kültürel Miraslar listesine alınması için dönemin Ermenistan Kültür Bakanı Asmik Pogasyan konuyla ilgili çalışmalara başladıkları belirtti. Ancak çalışmalar sonlanamadı. 2018 yılının Ocak ayında, Ermenistan Kültür Bakanlığı, İranlı mevkidaşlarına araştırmalar ve sonuç hakkında dilekçe gönderdi. İran?dan gelen yanıta göre, cami civarındaki bazı yapıların süreci engellediği ifade edildi.
(İHA)