Genç ya da yaşlı fark etmeksizin çevremizdeki pek çok kişi ?Kahve içmeyeyim çarpıntı yapıyor? cümlesini sık sık kullanıyor. Hatta bu ifade kişinin yaşı gençse genellikle şaşırtıcı olabiliyor. Ancak toplumda sık görülen çarpıntı hızlı şehir yaşamının olağan bir etkisi olarak ortaya çıkabileceği gibi önemli sorunların da belirtisi olarak kendini gösterebiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Kardiyoloji Bölümü´nden Prof. Dr. Sabri Demircan, çarpıntı hakkında bilgi verdi.

Kalp atışınızı duyuyorsanız?

Çarpıntı, tanım olarak kişinin kendi kalp atımlarını hissetmesidir. Bu his, normal atan ve ritmi düzgün bir kalbin gündelik yaşamdaki fizyolojik bir cevabı olabileceği gibi, kalpteki ritim sorununun bir belirtisi olabilir. Kalpte heyecanlanınca, eforla veya kan basıncı yükselince olan güçlü atımlar fizyolojik bir cevap olarak çarpıntı oluşturabilir. Ek olarak, kansızlık ve ilaç kullanımı gibi bazı etkenler güçlü kalp atım hissi doğurarak kişinin çarpıntı hissetmesine neden olabilir. Yine heyecanlanma, egzersiz, aşırı çay - kahve tüketimi, sigara / nikotin, alkol alımı kalpte güçlü ve hızlı atıma neden olarak çarpıntıya yol açabilir. Ayrıca bu etkenler, kalpte normal ileti dışı odaklardan uyarı çıkmasına yol açabilir. Bu tarz çarpıntıların fizyolojik olmayan, ancak kalp dışı etkenlerinden biri zehirli guatr olarak bilinen hipertroididir. Hormonların normal olduğu nodül ve büyümeden ibaret olan guatr ise çarpıntıya neden olmaz.

Çarpıntı endişe ve korku nedeni
Çarpıntı hisseden bir kişide fizyolojik veya masum olarak kabul edilebilecek mekanizmalar daha sıklıktadır. Ancak ritim bozukluğundan kaynaklanan ve kalp durması açısından işaret değeri taşıyabilecek bir his olabileceği düşünüldüğünde, çarpıntıyı yaşayan kişi ve yakınlarında kaygı veya korku olabilir.

Ani ölüm riskine dikkat!
Kalpte ritim bozukluğunun en sık görülen belirtisi çarpıntıdır. Tamamen fizyolojik olabilecek çarpıntı yakınmasının ritim bozukluğuna ait belirtilerden ayırt edilebilmesi için dikkatli bir değerlendirme yapılması gerekebilir. Çarpıntı yakınması olan bireylerde, eğer ataklar kısa süreli ve seyrek görülüyorsa ritim ile ilgili sorunun tespiti mümkün olmayabilir. Ritim bozukluğu olan kişilerde ciddiye alınması gereken ve çarpıntıyla birlikte gelen belirtiler şöyle sıralanabilir:

• Ritim bozukluğu olan kişilerde görülen çarpıntı genellikle aniden başlar
• Çarpıntı sorunun türüne göre kısa süreli veya uzun süreli olabilir.
• Efor tetikleyebilmekle birlikte, genelde durup dururken, bazen de gece uykudan uyandıran şekilde görülür.
• Ritim bozukluğu ile ilişkili diğer ana belirtilerden biri bayılma veya baş dönmesidir.
• Ritim sorunu ile ilişkili olan bayılmalarda çarpıntı eşlik edebilir.
• Özellikle kalp rahatsızlığı olan, ailede erken yaşta ani ölüm olan kişilerde çarpıntıyla beraber ya da yalnızca bayılma olması, tehlikeli bir ritim sorununu düşündürmelidir.
• Ritim bozukluğu potansiyeli olan kişilerde bazen ilk belirti ani ölüm olabilir. Kalp rahatsızlığı olan ve ailede erken yaşta ani ölüm olan kişiler özellikle ani ölüm riski taşırlar. Özellikle kalp hastalığı olan, çarpıntıyla beraber bayılma olan ve ailede erken yaşta ani ölüm olan kişilerdeki çarpıntı yakınması dikkate alınmalı ve tam bir değerlendirme yapılmalıdır.

Sağlıklı kalpte de görülebilen tablo
Kalpte fizyolojik çalışma dışı atımlardan kaynaklanan sık görülen bir çarpıntı nedenlerinden biri de erken vuru veya ekstrasistollerdir. Bu durum sağlıklı veya hasta kalpte görülebilir. Bazen egzersiz, heyecan, çay ? kahve, sigara, ilaç, ateşli hastalıklar ve alkol alımı sonrası görülebilir veya sıklığı artabilir. Bazen de tüm bu etkenlerden bağımsız olarak spontan oluşabilir. Hastalar tarafından çoğu kez çarpıntı, boşluk hissi, göğüste batma şeklinde hissedilir. Ancak bazı kişilerde hiç yakınma olmaksızın, tansiyon ölçümü sırasında cihazlar tarafından nabız düşüklüğü veya ölçüm hatası gibi algılanabilir. Bazen de nabzını kontrol edebilen kişiler tarafından kalp atımında anlık durmalar veya nabız düşüklüğü gibi tespit edilir. Ekstrasistolü olan bazı olgular tamamen yakınmasızdır. Bu olgularda altta kalp hastalığı, genetik ritim sorunu veya ailesel ani kalp ölümü yoksa ritim kayıt cihazlarından elde edilen verilere göre erken vuru sıklığı temel alınarak tedaviye karar verilir. Erken vurusu sık olan veya altta kalp yetersizliği olan olgularda kalp yetersizliğinin ortaya çıkmasını veya daha da kötüye gitmesini engellemek için ablasyon gerekebilir.

Alkolün çarpıntıya etkisi büyük
Alkol alan kişilerde, alkol dozu ve bireyin toleransına göre güçlü kalp atımı, nabız yükselmesine bağlı olarak gece çarpıntı nedeniyle uyumada zorluk veya uykudan çarpıntı ile uyanma olabilir. Bu durumlar genellikle vücudun oluşturduğu reflekslerden kaynaklanır. Özel bir tedavisi ve gereksinimi yoktur. Ancak bazı kişilerde özellikle yoğun alkol alımı sonrası veya alışkanlığı olmayan bir kişide alkol alımı sonrası bazı ritim bozukluğu tetiklenebilir. Alkolle ilişkili özel hastalıklardan biri Atriyal Fibrilasyon denen ritim bozukluğudur. Ayrıca alkol kullanımı sonrası, tansiyon düşüklüğüne meyilli kişilerde veya heyecan, kan görme ve açlık gibi durumlarda fenalık hissi yaşayanlarda baş dönmesi, fenalık hissi ve bayılma olabilir.